Đau nhức xương khớp kèm tê bì chân tay là tình trạng phổ biến, thường gặp ở khớp gối, cổ tay, vai và các ngón tay, ngón chân, gây cảm giác đau âm ỉ, tê rần hoặc châm chích kéo dài.
Bài viết sau đây bác sĩ giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ nguyên nhân gây nên tình trạng này cũng như cách xử trí phù hợp để bảo vệ sức khỏe xương khớp một cách hiệu quả.
Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp và tê bì chân tay
Tình trạng đau nhức xương khớp kèm theo tê bì chân tay là triệu chứng có thể bắt nguồn từ nhiều bệnh lý khác nhau, đặc biệt liên quan đến hệ cơ xương khớp và thần kinh. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm: thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa, thoái hóa khớp, viêm đa rễ dây thần kinh và viêm khớp dạng thấp. Mỗi nguyên nhân có cơ chế bệnh sinh và biểu hiện đặc trưng riêng, nhưng đều có điểm chung là ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động của người bệnh. Cụ thể:
Thoái hóa cột sống: Thoái hóa cột sống là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Khi đĩa đệm và xương cột sống bị thoái hóa, các gai xương có thể hình thành và chèn ép vào rễ thần kinh hoặc tủy sống. Triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Đau âm ỉ vùng cổ, vai gáy hoặc thắt lưng.
- Cảm giác tê bì ở tay hoặc chân, đặc biệt khi thay đổi tư thế.
- Cứng khớp vào buổi sáng.
- Hạn chế vận động cột sống.
Thoát vị đĩa đệm: Khi đĩa đệm lệch khỏi vị trí bình thường và chèn ép lên rễ thần kinh, sẽ gây ra các cơn đau nhức và tê bì dữ dội. Biểu hiện đặc trưng:
- Đau lưng lan xuống mông, chân (ở cột sống thắt lưng).
- Đau cổ lan xuống vai, cánh tay (ở cột sống cổ).
- Tê châm chích như kiến bò.
- Yếu cơ, hạn chế vận động.
Đau thần kinh tọa: Đây là tình trạng thường phát sinh từ thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng hoặc do gai cột sống chèn ép dây thần kinh tọa. Các triệu chứng điển hình:
- Đau lan dọc từ thắt lưng xuống mông, đùi, bắp chân và bàn chân.
- Tê bì hoặc yếu cơ một bên chân.
- Cảm giác đau tăng lên khi ngồi lâu, hắt hơi hoặc ho.
Thoái hóa khớp: Sụn khớp bị bào mòn theo thời gian sẽ dẫn đến viêm và hẹp khe khớp, ảnh hưởng đến dây thần kinh xung quanh. Biểu hiện thường gặp:
- Đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi.
- Sưng nhẹ, nghe tiếng lục cục khi cử động.
- Khó khăn khi đứng lên, ngồi xuống hoặc đi lại.
Viêm đa rễ dây thần kinh: Tình trạng viêm đồng thời ở nhiều rễ thần kinh do nhiễm trùng, bệnh tự miễn hoặc biến chứng từ tiểu đường. Triệu chứng bao gồm:
- Tê bì tay chân đối xứng hai bên.
- Đau lan dọc theo rễ thần kinh.
- Yếu cơ, mất thăng bằng và phản xạ gân xương.
Viêm khớp dạng thấp: Là bệnh lý tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công vào màng hoạt dịch, gây viêm kéo dài và tổn thương khớp. Dấu hiệu nhận biết:
- Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 30 phút.
- Sưng đau nhiều khớp nhỏ như cổ tay, ngón tay.
- Tê tay chân, cảm giác như bị kim châm.
- Mệt mỏi, sốt nhẹ, sụt cân.
Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra các triệu chứng bệnh cơ xương khớp này là yếu tố then chốt trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả, từ đó giúp kiểm soát bệnh tốt hơn và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Hướng xử trí khi xuất hiện tình trạng đau nhức, tê bì
Nếu các triệu chứng đau nhức xương khớp kèm tê bì chân tay kéo dài trên hai tuần, không có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để chấn đoán bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh sử, đánh giá triệu chứng, kiểm tra lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết. Các phương pháp thường dùng:
- Chụp X-quang: Phát hiện dấu hiệu thoái hóa, gai xương.
- MRI: Đánh giá chèn ép thần kinh, thoát vị đĩa đệm.
- CT-Scanner: Được sử dụng khi cần hình ảnh chi tiết hơn về xương.
- Siêu âm cơ – khớp: Đánh giá tổn thương phần mềm như gân, dây chằng.
- Điện cơ (EMG): Phát hiện viêm hoặc chèn ép dây thần kinh.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra dấu hiệu viêm, bệnh tự miễn.
Việc điều trị sẽ được cá nhân hóa theo tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Mục tiêu là giảm triệu chứng, phục hồi vận động và ngăn ngừa biến chứng lâu dài. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Dùng thuốc: Giảm đau, kháng viêm không steroid, thuốc giãn cơ,…
- Vật lý trị liệu: Tập phục hồi chức năng, kéo giãn cột sống, sóng xung kích,…
- Tiêm corticosteroid: Giảm viêm nhanh tại chỗ.
- Phẫu thuật: Áp dụng khi các phương pháp nội khoa không hiệu quả hoặc có biến chứng chèn ép nặng.
Chuyên gia Cao đẳng Y khuyến nghị tình trạng đau nhức xương khớp và tê bì chân tay không nên bị xem nhẹ, bởi nó có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nghiêm trọng về cơ xương khớp và thần kinh. Việc phát hiện sớm, chẩn đoán đúng nguyên nhân và điều trị kịp thời sẽ giúp người bệnh phục hồi chức năng vận động, cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp bằng cách thăm khám định kỳ và duy trì lối sống khoa học.